Enlarge the Pie: Building Win-Win Negotiation Culture

Executive Summary

ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံအတြင္းရွိ Various Stakeholders မ်ားအၾကား ညွိႏိႈင္းတိုင္ပင္ျပီး Common Shared Vision ကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရးသည္ အလြန္အေရးတၾကီး ေဆာင္ရြက္ရမည့္ ကိစၥတစ္ခုျဖစ္သည္။ ထိုသို႕ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ Win-Win Negotiation Approach သည္ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းျဖစ္သည္။ ဒီစာတမ္းတြင္ Win-Win Negotiation အေၾကာင္းကို ဥပမာအခ်ိဳ႕ျဖင့္ ရွင္းျပျပီး ကၽြန္ေတာ္အေနျဖင့္ အမိျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္မွာ အမွန္တကယ္လိုအပ္ေနတဲ့ Win-Win Negotiation Culture ကို တည္ေဆာက္ရာမွာ ဘယ္လိုပံ့ပိုးကူညီႏုိင္တယ္ဆုိတာကုိ လိုရွင္းတိုရွင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

Introduction and Historical Background

အေမရိကန္သမၼတေဟာင္း John F Kennedy က “Let us never negotiate out of fear, but let us never fear to negotiate” ဟု ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ထိုစကားမွာ အလြန္မွန္ပါတယ္။ မည္သည့္ျပႆနာမဆို ေကာင္းမြန္စြာ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြး ညွိႏိႈင္းအေျဖရွာလ်င္ ေျပလည္သြားႏိုင္ျပီး ၊ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ အက်ိဳးရွိေစႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးညိႈႏိႈင္းသူမ်ားသည္ တစ္ေယာက္၏ အခက္ခဲမ်ားႏွင့္ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကို တစ္ေယာက္က နားလည္မႈေပးျပီး ႏွစ္ဖက္လံုးအက်ိဳးရွိေစႏိုင္မည့္နည္းလမ္းမ်ားကုိ အတူတကြ ၾကိဳးစားရွာေဖြျခင္းျဖင့္ ျပႆနာမ်ားေျပလည္ျပီး အားလံုး၏အက်ိဳး ျဖစ္ထြန္းေအာင္ျမင္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။

ဒီစာတမ္းမွာ Win-Win Negotiation အေၾကာင္းကို အႏွစ္ခ်ဳပ္ေဖာ္ျပျပီး Win-Win Negotiation အေလ့အက်င့္ကို ပ်ိဳးေထာင္ေပးျခင္းျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕  ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေခတ္မွီသာယာ၀ေျပာေသာ ဒီမိုကေရစီစံနစ္တည္ေဆာက္ရာတြင္ အလြန္အေထာက္အကူျပဳႏိုင္ေၾကာင္းကို တင္ျပပါ မည္။

Current Situation

ကၽြန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ယခုအခ်ိန္တြင္ အလြန္အေရးၾကီးေသာ လမ္းဆံုလမ္းခြသို႕ ေရာက္ရွိေနပါသည္။ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံအတြင္းရွိ Various Stakeholders မ်ားအၾကား ညွိႏိႈင္းတိုင္ပင္ျပီး Common Shared Vision ကို ဖန္တီးႏိုင္မွသာ သာယာ၀ေျပာေသာ ေခတ္မွီႏိုင္ငံေတာ္ကို တည္ေထာင္ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ထိုသို႕ညိႈႏိႈင္းေဆြးေႏြးရာမွာ Win-Win Negotiation နည္းလမ္းကို အသံုးျပဳျခင္းအားျဖင့္ ညိႈႏိႈင္းေဆြးေႏြးပြဲမ်ားဟာ ပိုမိုေအာင္ျမင္ႏိုင္ျပီး ႏုိင္ငံအတြက္ အင္မတန္မွ အက်ိဳးရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။

Negotiation Examples and Best Practices

Negotiation ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။

၁) Distributed Negotiation (Win-Lose) ႏွင့္

၂) Integrative Negotiation (Win-Win) ျဖစ္ပါတယ္။

ဥပမာအားျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္က လက္ကိုင္ဖုန္းတစ္လံုး ကို ဆိုင္တစ္ဆိုင္မွာ သြား၀ယ္တယ္ဆိုပါစုိ႕။ ဆိုင္ရွင္က ေစ်းမ်ားမ်ားႏွင့္ ေရာင္းလိုျပီး ကၽြန္ေတာ္က ေစ်းတတ္ႏိုင္သမွ်ေလွ်ာ့ျပီး ၀ယ္လုိပါတယ္။ ဆိုင္ရွင္က ေစ်းပိုေရာင္းလို႕ရလ်င္ ကၽြန္ေတာ္ရံႈးျပီး ၊ ကၽြန္ေတာ္က ေစ်းတအားဆစ္လို႕ ေစ်းေလွ်ာ့ျပီးရလိုက္လ်င္ ဆိုင္ရွင္မွာ အျမတ္ေလ်ာ့သြားပါတယ္။ အဲဒီလို Negotiation မ်ိဳးကို      “Win-Lose Negotiation” လို႕ေခၚပါတယ္။

ေနာက္ Negotiation တစ္မ်ိဳးကေတာ့ Integrative Negotiation  သို႕မဟုတ္ Win-Win Negotiation လို႕ ေခၚပါတယ္။ အဲဒါကိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ရဲ႕ ကုိယ္ေတြ႕ဥပမာေလးႏွင့္ ရွင္းျပပါမယ္။ တစ္ေန႕မွာ ကၽြန္ေတာ္ကို စကၤာပူဘဏ္တစ္ခုရဲ႕ Human Resource Department မွ Learning & Development မန္ေနဂ်ာတစ္ေယာက္က ဆက္သြယ္လာပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ သူ႕ကုမၸဏီက ၀န္ထမ္းေတြကို Project Management Training ေပးဖို႕ပါ။ သူက စစခ်င္းပဲ Discount ေတာင္းပါတယ္။

တကယ္လို႕ ကၽြန္ေတာ္က “ဒီလူကလည္း ေဆြးေတာင္ မေဆြးေႏြးရေသးဘူး။ သူ႕အက်ိဳးအတြက္ စေတာင္းေနျပီ” လို႕ မေကာင္းျမင္ စိတ္နဲ႕ တုန္႕ျပန္လိုက္ရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ ေဆြးေႏြးမႈ ေအာင္ျမင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က သူ႕ကို ငါတို႕မွာ ကုမၸဏီၾကီးေတြ အတြက္ အထူးအစီစဥ္ရွိပါတယ္။ မင္းစိတ္၀င္စားလားလို႕ ေမးလိုက္ပါတယ္။ သူက စိတ္၀င္စားတယ္ ၊ အေသးစိပ္ရွင္းျပလို႕ ေျပာပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္က “ငါတို႕သင္တန္းေတြကို အနည္းဆံုး ဆယ္ေယာက္ သို႕မဟုတ္ ဆယ့္ငါးေယာက္ သို႕မဟုတ္ အေယာက္ႏွစ္ဆယ္ အစရွိသျဖင့္ သင္တန္းသားေတြ ေစလႊတ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြကို ငါတို႕ အထူးေစ်းႏႈန္းနဲ႕ေပးပါတယ္”လို႕ သူ႕ကိုရွင္းျပလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ သူက “ငါတို႕မွာ Project Management Training”ကို တက္ဖို႕လိုတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြအမ်ားၾကီးရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီ၀န္ထမ္းေတြကို ဆယ္ေယာက္ ၊ အေယာက္ႏွစ္ဆယ္ တစ္ျပိဳင္နက္တည္းလႊတ္ဖို႕ မလြယ္ဘူး” လို႕ သူ႕အခက္အခဲကို ရွင္းျပပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္က “ကၽြန္ေတာ္တို႕ တစ္ႏွစ္မွာ ဒီသင္တန္းကို ေျခာက္ၾကိမ္လုပ္ပါတယ္။ မင္းရဲ႕လူေတြကို သင္တန္းေျခာက္ၾကိမ္မွာ ခြဲျပီးပို႕လို႕ ရပါတယ္။ မင္း အနည္းဆံုး လူပမာဏျပည့္မွီတာနဲ႕ အထူးႏႈန္းထားနဲ႕ ရပါမယ္”ဟု ေျဖရွင္းေပးလိုက္ေတာ့ သူလည္း ေက်နပ္ျပီး အလုပ္ျဖစ္သြား ပါတယ္။ အဲဒီဥပမာကိုၾကည့္ရင္ ႏွစ္ဖက္စလံုးက တစ္ေယာက္ရဲ႕အက်ိဳး ၊ တစ္ေယာက္ရဲ႕ အခက္အခဲကို အျပန္အလွန္ေျဖရွင္းေပးျပီး ေရရွည္ အက်ိဳးအျမတ္ကို ေမွ်ာ္မွန္းေဆာင္ရြက္တဲ့အတြက္ ႏွစ္ဖက္လံုး အက်ိဳးရွိသြားတာ ေတြ႕ရမွာပါ။ အဲဒီလို Negotiation မ်ိဳးကို Win-Win Negotiation လို႕ ေခၚပါတယ္။

ေနာက္ဥပမာတစ္ခုကေတာ့ စကၤာပူႏိုင္ငံရဲ႕ ဥပမာပါ။ ဂ်ပန္ကုမၸဏီ Sumitomo က ေရနံခ်က္စက္ရံု တည္ေဆာက္ရင္းနွီးျမဳပ္ႏွံေတာ့ Japanese Standards ကို သံုးမယ္လို႕ စကၤာပူအစိုးရကို တင္ျပပါတယ္။ စကၤာပူဘက္က German Standards ကို ေတာင္းဆိုပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လည္းဆိုေတာ့ German Standards က သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ညစ္ညမ္းမႈကို ေကာင္းစြာထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္လို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ဘက္က German Standards က ပိုျမင့္မားျပီး အကုန္အက်မ်ားမွာျဖစ္လို႕ Japanese Standards ပဲ သံုးမယ္လို႕ ေျပာပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ စကၤာပူအစိုးရက Sumitomo ကုမၸဏီကို German Standards ပဲသံုးပါ။ ပိုကုန္က်ေငြသက္သာေစရန္အတြက္ မင္းတို႕ ပံုမွန္အားျဖင့္ ေပးရတဲ့ Foreign Workers’ Levy (ႏိုင္ငံျခားသား အလုပ္သမားမ်ားအတြက္ ေပးရေသာအခြန္အခ) ကို ေပးေဆာင္စရာ မလိုေတာ့ဘူးဟု ေျပာလုိက္ေတာ့ စီမံကိန္းအထေျမာက္ျပီး နွစ္ဦးနွစ္ဖက္ေက်နပ္သြားပါတယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္တဲ့အတြက္ စကၤာပူႏုိင္ငံဟာ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းေတြ ဖန္တီးေပးႏိုင္ ၊ စီးပြားေရးတိုးတက္ျပီး သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ညစ္ညမ္းမႈ အႏၱရာယ္မွလည္း ေရွာင္ၾကဥ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဥပမာကိုၾကည့္လ်င္ Win-Win Negotiation ဟာ တစ္ေယာက္ေျပာတာကို က်န္တစ္ေယာက္က တစ္ဖတ္သတ္ အေလွ်ာ့ေပးေနတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ ႏွစ္ဖက္လံုးက တစ္ေယာက္အခက္အခဲကို တစ္ေယာက္ ၀ိုင္း၀န္းေျဖရွင္းေပးတာမ်ိဳး ေတြ႕ရမွာပါ။

Benefits of “Enlarging the Pie: Achieving Win-Win Negotiation”

ကၽြန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာ့သမိုင္းကိုၾကည့္ရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕တစ္ေတြဟာ တစ္ေယာက္ႏွင့္တစ္ေယာက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရမယ့္အစား တစ္ေယာက္ႏွင့္တစ္ေယာက္ အျမင္မတူမႈေတြ ၊ ၀ါဒစြဲေတြ ၊ ေဒသစြဲေတြ ၊ လူမ်ိဳးစြဲေတြႏွင့္ မေျပမလည္ျဖစ္ျပီး ႏိုင္ငံတည္ျငိမ္ေအးခ်မ္း သာယာတိုးတက္ေရးကို အာရံုမစိုက္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီလိုျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ အက်ိဳးဆက္ကို ကၽြန္ေတာ္ ဥပမာေလးတစ္ခုနဲ႕ ရွင္းျပပါမယ္။

Figure 1 မွာ ျမန္မာႏွင့္ စကၤာပူရဲ႕ ျပည္တြင္းထုတ္ကုန္ပမာဏ (Gross Domestic Product, GDP) ကို ယွဥ္ျပထားတာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ၁၉၆၀မွာ ျမန္မာနွင့္ စကၤာပူဟာ GDP ပမာဏ မတိမ္းမယိမ္းပဲ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာကေတာင္ နည္းနည္းပိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၁၂ ကိန္းဂဏန္းကို ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါမွာ ျမန္မာရဲ႕ GDP ဟာ US $53 Billion ပဲရွိျပီး စကၤာပူကေတာ့ US $276 Billion ရွိပါတယ္။ ျမန္မာထက္ ငါးဆေက်ာ္ မ်ားပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕က တစ္ေယာက္ႏွင့္တစ္ေယာက္ တိုက္ခိုက္ျပီး အခ်ိန္ကုန္ေနခ်ိန္မွာ စကၤာပူကေတာ့ သူ႕ႏိုင္ငံရဲ႕ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀မႈ (Economic Pie) ကို ၾကီးမားလာေအာင္ အတူတကြၾကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ေနခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီရဲ႕ရလဒ္ကေတာ့ ဥပမာအေနျဖင့္ စကၤာပူရဲ႕ ကာကြယ္ေရးရန္ပံုေငြဟာ GDP ၏ 3.5% ပဲရွိေပမယ့္ တန္ဖိုးအားျဖင့္ US $9.7 Billion ရွိျပီး ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ကာကြယ္ေရးရန္ပံုေငြဟာ GDP ၏ 5%

ေတာင္သံုးေပမယ့္ တန္ဖိုးအားျဖင့္ US $2.7 Billion ပဲ ရွိပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဧရိယာအက်ယ္အ၀န္းအားျဖင့္ စကၤာပူထက္ အဆတစ္ေထာင္ၾကီးျပီး လူဦးေရအားျဖင့္ စကၤာပူထက္ ဆယ္ဆေက်ာ္မ်ားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကာကြယ္ေရးရန္ပံုေငြ မွာ စကၤာပူရဲ႕ ေလးပံုတစ္ပံုေလာက္ပဲ သံုးႏိုင္ ပါတယ္။ ဒါကိုၾကည့္လ်င္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ႏုိင္ငံသားအားလံုးရဲ႕ ဘံုအက်ိဳးစီးပြားကို မခ်ဲ႕ထြင္ႏိုင္လို႕ တစ္ဦးခ်င္း ၊ တစ္ေယာက္ခ်င္း ၊ တစ္ဖြဲ႕ခ်င္းရတဲ့ ေ၀စုေတြဟာလည္း အၾကီးအက်ယ္ေလ်ာ့နည္းေနတာကို ေတြ႕ရမွာပါ။

တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ သယံဇာတေပါၾကြယ္၀ပါတယ္။ စိုက္ပ်ိဳးေျမလည္း ေကာင္းပါတယ္။ အလုပ္ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေသာ လူငယ္လူရြယ္မ်ားလည္း မ်ားျပားပါတယ္။ ကမ္းရိုးတန္း အရွည္ၾကီးလည္းရွိျပီး ၊ ကမာၻပထ၀ီ အခ်က္ခ်ာက်တဲ့ ေနရာမွာလည္း တည္ရွိေနလို႕ စီးပြားေရး ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ဖို႕ အင္မတန္ အလားအလာေကာင္းတဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕အားလံုးဟာ Win-Win Negotiation and Cooperation Culture (အားလံုးအက်ိဳးအတြက္ အတူတကြ လက္တြဲေျဖရွင္း လုပ္ေဆာင္တတ္တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့စရိုက္)ကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ့မယ္ဆုိရင္ ကမာၻအလယ္မွာ တင့္တယ္ေသာ ႏုိင္ငံတစ္ခု မလႊဲမေသြ ျဖစ္လာမွာပါ။

Recommendations for Myanmar

1)    Immediate – Provide Hands-on Win-Win Negotiation Workshops for selected teams who are currently engaged in important national / international level negotiations.

2)    Medium / Long-term – Build critical mass to produce cultural change to win-win mindset

a.     Train Political Leaders (Members of Parliaments, Political Parties, Government Officials etc.)

b.     Train Civil Society Leaders

c.     Train Industry Leaders

d.     Train Myanmar Youths

What can I do to support Myanmar’s transition?

ကၽြန္ေတာ္အေနႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ Win-Win Negotiation Culture ကို တည္ေဆာက္ရာမွာ တစ္တပ္တစ္အားအေနျဖင့္ Seminar မ်ား ၊ Workshop မ်ား လုပ္ေဆာင္ေပးႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီလို လုပ္ေဆာင္ရာမွာ စာေတြ႕သက္သက္မဟုတ္ဘဲ လက္ေတြ႕က်က် အသံုးတည့္ေအာင္ ရည္ရြယ္ျပီး လတ္တေလာအသံုးခ်ရန္ လိုအပ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ကူညီပံ့ပိုးေပးႏုိင္ပါတယ္။

အခုလို ကၽြန္ေတာ့္စာတမ္းကို အခ်ိန္ေပးျပီး ဖတ္ရႈတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္။

စီစဥ္တင္ျပသူ

ႏိုင္မိုးေအာင္

Email: naing@projectdecision.com