အစားအေသာက္ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေဘးအႏ ၱရာယ္မ်ားမွ ကာကြယ္နိုင္ေအာင္ ထိေရာက္ေသာ Food Safety Management System တစ္ခု တည္ေထာင္ေရး ေပၚလစီ

အစီရင္ခံစာအက်ဥ္းခ်ဳပ္

ေဘးကင္းေသာ အစားအေသာက္မ်ား ထုတ္လုပ္၊ ၿဖန္႔ၿဖဴး၊ ေရာင္းခ်နိုင္ရန္အတြက္ ႀကီးႀကပ္သည္႔စနစ္ ပိုမို အားေကာင္းလာေရး ဆိုသည္မွာ ပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာအရသာမက နိုင္ငံေရးအေၿခအေနမ်ားႏွင္႔ပါ ပါတ္သက္ဆက္ႏြယ္မွု ရွိပါသည္။ ၿမန္မာနိုင္ငံဟာ ASEAN Free Trade Area ထဲမွာ ပါ၀င္နိုင္ဖို႔ၿပင္ဆင္ေနတာမို႕ ထိေရာက္တဲ႔ Food Safety Management System တစ္ခုရွိဖို႔ အေရးတႀကီး လိုအပ္ပါသည္။ ထိေရာက္တဲ႔ Food Safety Management System ဆိုတာ နိုင္ငံတြင္း စားသံုးသူမ်ားကို အကာအကြယ္ေပးသလို ၿပည္ပပို႔ကုန္ေတြ နုိင္ငံတကာစံေတြနဲ႔ အဆင္႔မီေစဖို႔ လည္း အေထာက္အကူၿပဳ ပါသည္။ ၿမန္မာနိုင္ငံနွင္႔ စားေသာက္မွု ဓေလ႔အနည္းငယ္ဆင္တူၿပီး ASEAN နိုင္ငံမ်ားအတြင္း Food Safety ကို ထိထိ ေရာက္ေရာက္ ထိန္းသိမ္းကြပ္ကဲနိုင္သည္႔ စကၤာပူနိုင္ငံရွိ Agri-Food & Veterinary Authority (AVA) အၿဖစ္ တိုးတက္ လာသည္႔ မူလအဖြဲ႔အစည္း Primary Products Department ၏ တစ္ဆင္႔ခ်င္း ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲလာပံုမ်ားကို အေၿခခံအၿဖစ္ ေလ႔လာထားပါသည္။

ယခုစာတမ္းမွာ ေဘးကင္းေသာ အစားအေသာက္မ်ား ထုတ္လုပ္၊ ၿဖန္႔ၿဖဴး၊ ေရာင္းခ်နိုင္ရန္ စီမံေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္မွု ရွိေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ကုန္က်စားရိတ္မ်ားနွင္႔ အက်ဳိးအၿပစ္ သံုးသပ္ခ်က္မ်ား အၿပင္ ၿမန္မာနုိင္ငံတြင္ Food Safety Management System ကို ပိုမိုအားေကာင္းေအာင္ ပ်ဳိးေထာင္ရန္ တစ္ဆင္႔ခ်င္း လိုက္နာနိုင္သည္႔ အခ်က္အလက္မ်ားကို အဆိုၿပဳၿပီး Myanmar Transitional Platfrom မွ မည္သို႔ ပါ၀င္ကူညီလိုသည္မ်ားကိုလည္း တင္ၿပေဆြးေႏြးထားပါသည္။

အစားအေသာက္ေႀကာင္႔ ၿဖစ္တတ္ေသာ အႏ ၱရာယ္မ်ား

Food Safety Issue မ်ားအေႀကာင္း ေဆြးေႏြးသည္႔အခါတိုင္း ကေလးနို႔မွုန္႔ထဲတြင္ မယ္လမင္း ေရာသည္႔ကိစၥ ကို ေဆြးေႏြးႀကသည္။ ေမြးကင္းစကေလး ေၿခာက္ေယာက္အသက္ဆံုးရွုံးခဲ႔ၿပီး ကေလးေပါင္း သံုးသိန္း ေက်ာ္ က်န္းမာ ေရးထိခိုက္ခဲ႔ေသာေႀကာင္႔ ဆိုးက်ဳိး သက္ေရာက္မွု အေတာ္ေတာ္က်ယ္ၿပန္႔ခဲ႔ပါသည္။ တရားစြဲ ၿခင္း စံုစမ္းစစ္ေဆးၿခင္း ၿပစ္ဒါဏ္ေပးၿခင္းမ်ားကို လုပ္ခဲ႔ေသာ္ၿငား က်န္းမာေရးထိခိုက္သြားေသာ ကေလးမ်ား၊ အသက္ဆံုးရွုံးသြားတဲ႔ ကေလးမ်ားကိုေတာ႔ အေကာင္းအတိုင္း ၿပန္မရနိုင္ေတာ႔ပါ။ ယခုလို အႏ ၱရာယ္မကင္းေသာ ၿပည္ပမွတင္သြင္း သည္႔  အစားအေသာက္မ်ားေႀကာင္႔ ၿမန္မာနိုင္ငံတြင္း က်န္းမာေရး ထိခိုက္ၿခင္းမရွိရေလေအာင္ ထိေရာက္ေသာ Food Safety Management System တစ္ခုရွိဖို႔ အေရးႀကီးပါသည္။

ၿပည္တြင္းမွာလည္း ငါးပိ၊ လဘက္အစရွိတဲ႔ ရိုးရာအစားအေသာက္မ်ားပါမက်န္ စက္မွုသံုး ဆိုးေဆးမ်ားကိုသံုးၿခင္း၊ စားသံုးရန္ မသင္႔ေသာ ဓါတုပစၥည္းမ်ားထည္႔ၿခင္း စတာေတြကို သတင္းမ်ားထဲတြင္ ဖတ္ရပါသည္။ ယခုနွစ္ အစပိုင္းတြင္ ဟုမၼလင္းမွာၿဖစ္တဲ႔ အစာအဆိပ္သင္႔မွု သတင္းကို ဖတ္ရပါသည္။ လူေၿခာက္ေယာက္ အသက္ဆံုးရွုံး သြားသည္ဟု သိရပါသည္။ အစားအေသာက္မွတစ္ဆင္႔ လူမ်ားကို ဥပဒ္ၿဖစ္ေစနိုင္သည္႔ အေႀကာင္းရင္း မ်ားစြာ ရွိပါသည္။  ေန႔စဥ္ စားသံုးေနေသာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားထဲတြင္ ပိုးသတ္ေဆး အႀကြင္းအက်န္မ်ား၊ စားသံုးရန္ မသင္႔ေသာ ဆိုးေဆးမ်ား အစားအေသာက္ ႀကာရွည္ခံေစရန္သံုးေသာ ဓါတုေဆးမ်ား အလြန္အမင္း ပါလွွ်င္ လူကို အႏ ၱရာယ္ ၿဖစ္ေစနိုင္ပါသည္။  

တစ္ခ်ဳိ႕ေစ်းမ်ားထဲတြင္ ဟင္းခ်က္စရာမ်ားကို ေၿမႀကီးေပၚခ်ေရာင္းႀကသည္ကို သတိထားမိႀကမည္ ထင္ပါသည္။ ထုိသို႔ေသာ ေစ်းသည္ဆီမွ ၀ယ္လာသည္႔ ဟင္းခ်က္စရာ မ်ားမွာလည္း Salmonella ကဲ႔သို႔ Food Poison ၿဖစ္ေစနိုင္သည္႔ Bacteria မ်ားပါနိုင္ပါသည္။ ထို႔အၿပင္ စနစ္တက် ေဆးစစ္ထားၿခင္းလည္း မရွိ၊ အစားအေသာက္ ကိုင္ တြယ္ပံုမ်ားကုိ သင္ႀကား ထားၿခင္းလည္း မရွိေသာ အစားအေသာက္ ကိုင္တြယ္ ေရာင္းခ်သူေတြဆီမွ တစ္ဆင္႔ စားသုံးသူ ေတြဆီကို ေရာဂါေတြကူးစက္နုိင္ၿခင္း ေတြကိုလည္း ေတြ႔ ရမွာ ၿဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေႀကာင္႔ ၿပည္တြင္း စားသံုးသူမ်ားကို အကာအကြယ္ ေပးဖို႔အတြက္ ထိေရာက္တဲ႔ Food Safety Management System တစ္ခု အၿမန္ဆံုး ထူေထာင္ဖို႔ လိုအပ္ပါသည္။

ထိေရာက္ေသာ Food Safety Management System တည္ေထာင္ေရး

ထိေရာက္ေသာ Food Safety Management System တစ္ခုသည္ အလႊာတိုင္းအတြက္ အက်ဳိးေက်းဇူးေတြ ရွိပါသည္။ အစိုးရအတြက္ ဆိုလွ်င္ အစာအဆိပ္သင္႔ၿခင္းကဲ႔သို႔ေသာ ၿပည္သူ႔က်န္းမာေရး ေစာင္႔ေရွာက္မွုအတြက္ သံုးစြဲရေသာ စားရိတ္မ်ား သက္သာကါမည္။ စားေသာက္ကုန္ ထုတ္လုပ္သူ လုပ္ငန္းရွင္ေတြအတြက္ ဆိုလွ်င္လည္း မိမိပစၥည္း စားသံုးဖို႔ အႏ ၱရာယ္ကင္းမည္ဆိုလွ်င္ ပိုၿပီးေရာင္းပန္းလွမည္။ စားသံုးသူဖက္က ႀကည္႔ရင္လည္း မိမိအတြက္ အႏ ၱရာယ္ကင္း မည္ၿဖစ္သၿဖင္႔ ယံုႀကည္စိတ္ခ်စြာ စားသံုးနိုင္မည္။ ထို႔ေႀကာင္႔ ထိေရာက္ေသာ Food Safety Management ဆိုသည္မွာ အားလံုးကို အက်ဳိးေပးမည္႔စနစ္ၿဖစ္ပါသည္။  

သို႔ေသာ္ လက္ေတြ႔အေၿခအေနကို သံုးသပ္သည္႔အခါတြင္ လက္ရွိ Legislation မ်ားရွိေသာလ္ည္း ထိထိေရာက္ေရာက္ ၿဖစ္ေအာင္ တြန္းအား မေပးနိုင္ေသးဟု သံုးသပ္ရပါသည္။ ဖြ႔ံၿဖိဳးေသာနိုင္ငံမ်ားတြင္ ေစ်းပိုေပးရေသာ ေအာ္ဂဲနစ္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားကို စားသံုးသူမ်ားက ေစ်းပိုေပးၿပီး ၀ယ္ယူႀကပါသည္။ ထုတ္လုပ္သူ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားဘက္မွ ႀကည္႔လွ်င္လည္း ၿမန္မာနိုင္ငံတြင္ စားသံုးသူမ်ားက ေဘးကင္း စားေသာက္ကုန္မ်ားကို ေတာင္းဆိုေနေသာ Demand မရွိေသးပါ။ စားသံုးသူဖက္မွလည္း ေစ်းအသက္သာဆံုးကို ေရြးခ်ယ္ေသာအဆင္႔မွာသာ ရွိေနပါေသးသည္။ ထို႔ေႀကာင္႔ ပိုလာမည္႔စားရိတ္ကို မွ်ခံမည္႔သူမရွိေသး ဟုဆိုနိုင္ပါသည္။ “မိမိ၀ယ္မည္႔ စားစရာမ်ားသည္ ထိုက္သင္႔ေသာ အာမခံခ်က္ ရွိရမည္” ဆိုသည္႔ Consumer Awareness လည္း အေတာ္နည္းပါေသးသည္။ စားသံုးသူအမ်ားစုမွာ မိမိေန႔စဥ္စားေသာက္ ေနေသာ အစားအေသာက္မ်ား မည္မွ် အႏ ၱရာယ္ကင္း၊ မကင္း ဆိုသည္ကို ခြဲၿခားနိုင္သည္႔ အသိပညာလည္း နည္းပါေသးသည္။ Regulation, Demand နဲ႔ Awareness မရွိဘဲ ထိေရာက္ေသာ Food Safety Management System တစ္ခုကို မတည္ေဆာက္နိုင္ ပါ။ သို႔ေသာ္ အဲဒီအခ်က္ သံုးခုစလံုး ရွိလာေအာင္ ေစာင္႔ေနလွ်င္လည္း System က အလိုလို အေကာင္အထည္ ေပၚမလာနိုင္သၿဖင္႔ မည္သည္႔အပိုင္းမွ စတင္ေၿဖရွင္းမည္ ဆိုသည္ကို စဥ္းစားႀကဖို႔လိုပါသည္။

အၿခားနိုင္ငံမ်ားတြင္လည္း ယခုလိုအဆင္႔မ်ားကို ေက်ာ္ၿဖတ္ခဲ႔ႀကရေပမည္။ ASEAN နုိင္ငံမ်ားထဲတြင္ စကၤာပူနိင္ငံက ထိေရာက္ေသာ Food Safety Management System ရွိပါသည္။ နိုင္ငံေသးၿခင္းေႀကာင္႔သာမက သာမက စနစ္တက် ထူေထာင္ခဲ႔သၿဖင္႔လည္း အစားအေသာက္ မ်ားကို ယခုကဲ႔သို႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကြပ္ကဲနိုင္ၿခင္းၿဖစ္သည္။  ASEAN နုိင္ငံမ်ား အခ်င္းခ်င္းတြင္ အစားအေသာက္ႏွင္႔ ပတ္သက္ေသာ ဓေလ႔ နွင္႔ အစား အေသာက္မ်ားရွိသည္။ ဥပမာ ဆိုရလွ်င္ ASEAN နိုင္ငံမ်ားတြင္ ဆန္ကို အဓိကထားၿပီး စားႀကသည္။ ရာသီဥတုၿခင္းလည္း တူသည္၊ သဘာ၀ထြက္ေသာ ေကာက္ပဲသီးႏွံမ်ားလည္း အေတာ္မ်ားမ်ား တူသည္႔အတြက္ ၿဖစ္လာမည္႔ ၿပသနာၿခင္းလည္း ဆင္ဆင္တူပါသည္။ ထို႔ေႀကာင္႔လည္း စကၤာပူကို ဥပမာအေနနဲ႔ယူၿပီး ေလ႔လာရၿခင္း ၿဖစ္ပါတယ္။

စကၤာပူနိုင္ငံသည္ Food Safety ေခတ္ၿဖစ္မလာခင္ (၁၉၆၀) ၿပည္႔နွစ္မ်ားထဲက Primary Product Department မွ စိုက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ ေရလုပ္ငန္းရွင္မ်ားကို License နဲ႔ထိန္းကြပ္ၿခင္း၊ ဓါတ္ခြဲခန္းမ်ား ေကာင္းေအာင္ၿပဳၿပင္ၿခင္း၊ ေရလုပ္ငန္းကို တိုးတက္ေအာင္ အားၿဖည္႔ ေပးၿခင္းတာ ဆိုသည္မ်ားၿဖင္႔ စတင္ခဲ႔ပါသည္။ Infrastructure အားေကာင္းလာ သည္႔အခါ မိမိဆီမွ စားကုန္မ်ားကို Export လုပ္ရန္ အေၿခအေနေကာင္း လာပါတယ္။ က်မတို႔ ၿမန္မာနိုင္ငံမွာလည္း ၿပည္တြင္းမွာ ထုတ္လုပ္တဲ႔ လယ္ယာ နဲ႔ ေရထြက္ စားေသာက္ကုန္မ်ား နိုင္ငံတကာကို တင္ပို႔နိုင္သည္႔ Quality နွင္႔ Food Safety Standard မ်ားမွီေအာင္ လိုအပ္သည္႔ စမ္းသပ္မွုမ်ား လုပ္ေပးၿခင္း၊ လိုအပ္ေသာ Food Safety အႀကံဥာဏ္မ်ား ေပးရင္း လုပ္ငန္းရွင္မ်ားရဲ႕ Capacity ပိုေကာင္းလာဖို႔ လုပ္ေပးရပါမည္။ ေနာက္ထပ္အဆင္႔မ်ား အေနနွင္႔ Food Safety Regulations ေတြခိုင္မာ လာေအာင္ တြန္းအား ေပးၿခင္းနဲ႔ ထုတ္လုပ္သူေတြေရာ၊ စားသံုးသူေတြပါ အႏ ၱရာယ္ကင္းေသာ အစားအေသာက္ကို  ေရြးခ်ယ္နိုင္ေသာ အသိေကာင္းလာေအာင္ ပညာေပး လုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ရပါမည္။ အသိေကာင္းလာလွ်င္ ေစ်းကြက္အတြင္း Demand လည္း ၿဖည္းၿဖည္းခ်င္း ရွိလာပါလိမ္႔မည္္။

ထိေရာက္ေသာ Food Safety Management System တစ္ခု ေပၚေပါက္ လာရန္ အေကာင္အထည္ေဖၚရသည္မွာ  အလြယ္တကူ ေကာက္လုပ္နိုင္ေသာ ကိစၥမဟုတ္ပါ။ အစားအေသာက္ ထုတ္လုပ္သူ ေတြအၿပင္ ေရာင္းခ်သူမ်ားကိုပါ လိုင္စင္ၿပဳလုပ္ေစၿခင္း၊ အစားအေသာက္ ကိုင္တြယ္ သူမ်ားကို ေဆးစစ္နိုင္၊ သင္တန္းတက္နိုင္ေအာင္ စီစဥ္ေပးၿပီး ေဆးေအာင္မွ၊ သင္တန္းဆင္းလက္မွတ္ရွိမွ အလုပ္ခန္႔ဖို႔ လုပ္ငန္းရွင္ေတြကို တြန္းအားေပးၿခင္း ေတြကေနစၿပီး တစ္ဆင္႔ခ်င္းလုပ္ေဆာင္္ရပါမည္။ စကၤာပူနိုင္ငံမွာ Primary Product Department ကို စတင္ထူေထာင္စဥ္ ကေန နိုင္ငံအတြင္းတင္သြင္းလာတဲ႔ အစားအေသာက္အားလံုးကို နိုင္နိုင္ နင္းနင္း ကြပ္ကဲနိုင္တဲ႔ Agri-Food & Veterinary Authority (AVA) အၿဖစ္ ေရာက္လာတဲ႔အထိ အားထုတ္ခဲ႔တာ နွစ္ေပါင္း ငါးဆယ္ေက်ာ္ႀကာခဲ႔ပါသည္။ ၿမန္မာနိုင္ငံ အတြက္ေရာ နွစ္ငါးဆယ္ႀကာမည္လားဟု စဥ္းစားႀကည္႔ရန္ ရွိပါသည္။

စနစ္ထူေထာင္ခ်ိန္မွာရွိေသာ အေၿခအေနၿခင္း ကြာၿခားသည္ကို ေတြ႔ရမည္ၿဖစ္ပါသည္။ ယခုေခတ္တြင္ေတာ႔ နိုင္ငံအသီးသီးမွာ အစားအေသာက္နဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး လက္ခံနိုင္တဲေသာ စံခ်ိန္စံညႊန္းဆိုတာလည္း ရွိေနၿပီမို႔ မိမိနိုင္ငံနဲ႔ စားေသာက္မွုဓေလ႔၊ ၿဖစ္ေပၚနိုင္ေသာ ၿပသနာမ်ားကို အေၿခခံၿပီး မိမိနိုင္ငံနွင္႔ အနီးစပ္ဆံုး စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားမွေန စတင္ နမူနာယူၿပီး တစ္ၿဖည္းၿဖည္း ေၿပာင္းသြားရန္ၿဖစ္ပါသည္။

အင္တာနက္ေခတ္တြင္ ဆက္သြယ္ေရးကလည္း အဆမတန္အားေကာင္းလာသၿဖင္႔ သတင္းအခ်က္အလက္ ရယူၿခင္း၊ နိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားနွင္႔ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ၿခင္းမ်ားကိုလည္း အခ်ိန္တုိအတြင္း အလုပ္မ်ားမ်ား ၿပီးနိုင္ပါသည္။ Food Safety Issue မ်ား အမ်ဳိးအမည္ စံုလွသည္႔အၿပင္၊ အပ်က္အစီး အဆံုးအရွုံးႏွင္႔ အႏ ၱရာယ္မ်ားၿပားလွေသာေႀကာင္႔ ထိေရာက္ေသာ Food Safety Management System တစ္ခုကို အၿမန္ဆံုး အေကာင္အထည္ ေဖၚသင္႔ပါသည္။

ေဆး၀ါးေတြ အစားအေသာက္မ်ားကို ကြပ္ကဲေသာ Food And Drug Authority ကို၀န္ထမ္းအင္အားတိုးခ်ဲ႕သည္ သတင္းကို ဖတ္ရပါ ည္။ ထိုအခါ ပထမဆံုး ေၿခလွမ္းစၿပီဆုိကာ က်မတို႔၀မ္းသာႀကပါသည္။ သို႔ေသာ္ အေၿပာင္းအလဲ၏ အက်ဳိးသက္ေရာက္မွု ေအာက္ေၿခအထိ မေရာက္မခ်င္း ေအာင္ၿမင္ေသာ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမွဟု မဆုိနိုင္ေသးပါ။ မည္သည္႔ခရီးတြင္မဆို ပထမဆံုး ေၿခလွမ္း အေရးႀကီးသလို အေၿပာင္းအလဲ၏ ရလာဒ္ကို ေအာက္ေၿခတြင္ ၿမင္ရသည္ အထိ မွန္မွန္ ခ်ီတက္သြားရန္လည္း ထပ္တူအေရးႀကီးပါသည္။ ပန္းတိုင္ကိုေရာက္ေအာင္သြားရန္အတြက္ ဇြဲ၊ လံု႕လမ်ားအၿပင္ အခုလို နိုင္ငံေတာ္အဆင္႔ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးမွာ နိုင္ငံ႔ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ Political Will ကလည္း အထူးအေရးႀကီးပါသည္။

အခုလက္ရွိ က်မတို႔ၿမန္မာနိုင္ငံတြင္ Food Safety ႏွင္႔ပါတ္သက္ေသာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားမွာ Standard, Enforcement, Public Awareness, Guidelines, Good Manufacturing Practices, Good Hygiene Practices စသည္ၿဖင္႔ အားလံုးလိုအပ္ပါသည္။ က်မတို႔အားလံုး လိုအပ္ခ်က္ေတြကို သိႀကပါသည္။ ထိေရာက္ေသာ Food Safety Management System ထူေထာင္ဖို႔အတြက္ကို မည္သည္႔ေနရာက စတင္ အေကာင္အထည္ေဖၚမည္၊ မည္သို႔ အေကာင္အထည္ေဖၚမည္ စသည္ၿဖင္႔  ဆက္ၿပီးအေၿဖရွာရမည္ ၿဖစ္ပါတယ္။

လက္ရွိလိုအပ္ခ်က္မ်ားနွင္႔ ၿပည္ပေရာက္ ၿမန္မာပညာရွင္မ်ား၏ အခန္းက႑

လက္ရွိအေၿခအေနမွာ စတင္လုပ္ေဆာင္သင္႔သည္မ်ားကို Reference စုေဆာင္းၿခင္း၊ အေၿခခံအေဆာက္အအံုမ်ား စတင္ တည္ေဆာက္ ၿခင္း၊ နိုင္ငံတကာကြန္ယက္မ်ားနွင္႔ ခ်ိတ္ဆက္ၿခင္း၊ Capacity Building ဆိုကာ အပိုင္းေလးပိုင္း ခြဲၿခားနိုင္ပါသည္။

ေအာက္ပါစာရင္းမွာ လုပ္ေဆာင္သင္႔သည္မ်ားကို အေသးစိတ္ေဖၚၿပထားပါသည္။

1.     Compilation of FSMS in ASEAN countries (အာဆီယံနိုင္ငံမ်ားမွ Food Safety Management System မ်ားကို အခ်က္အလက္စုေဆာင္း ေလ႔လာၿခင္း)

2.     Development  of infrastructure (အေၿခခံအေဆာက္အအံု ခိုင္မာေအာင္ တည္ေဆာက္ၿခင္း)

a.     Myanmar National Food Standards (ၿမန္မာ႔ အစားအေသာက္ဆိုင္ရာ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ား ေရးဆဲြၿခင္း)

b.     International standard food laboratory (နိုင္ငံတကာ အဆင္႔မွီ အစားအေသာက္ ဓါတ္ခဲြခန္းမ်ား ထူေထာင္ၿခင္း)

c.     Consumers’ organizations (စားသံုးသူအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ထူေထာင္ၿခင္း)

d.     Code of conduct for food safety (ေဘးကင္းေသာ အစားအေသာက္မ်ား ထုတ္လုပ္၊ ၿဖန္႔ၿဖဴးေရာင္းခ် ရာတြင္ လိုက္နာစရာ အခ်က္အလက္မ်ားကို တရား၀င္ထုတ္ၿပန္ၿခင္း)

3.     Networking (ကြန္ယက္မ်ား ထူေထာင္ၿခင္း)

a.     Food Safety Awareness Campaigns (ေဘးကင္းေသာအစားအေသာက္မ်ား အေႀကာင္း ပညာေပး အစီအစဥ္မ်ား ေဆာင္ရြက္ေပးၿခင္း)

b.     International Certification Bodies (နိုင္ငံတကာ အသိအမွတ္ၿပဳအသင္းအဖဲြ႔မ်ားနွင္႔ ပူးေပါင္းၿခင္း)

c.     INGOs supports for technical issues (နိုင္ငံတကာ NGO မ်ားမွ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ ေထာက္ပံ႕မွုမ်ား ရေအာင္ႀကိဳးပမ္းၿခင္း)

d.     Universities in the ASEAN (ASEAN နိုင္ငံမ်ားအတြင္းမွ တကၠသိုလ္မ်ားနွင္႔ လက္တြဲၿခင္း)

4.     Capacity Building

a.     Consumers’ awareness campaign (စားသံုးသူမ်ားအတြက္ ေဘးကင္းေသာ အစားအေသာက္မ်ားကို ေရြးခ်ယ္တတ္ေစရန္ ပညာေပးအစီအစဥ္မ်ား ေဆာင္ရြက္ၿခင္း)

b.     Trainings for Food Manufacturers and Food Handlers (အစားအေသာက္ထုတ္လုပ္သူမ်ား၊ အစားအေသာက္ ကုိင္တြယ္သူမ်ားအတြက္ သင္တန္းမ်ားေပးၿခင္း)

လက္ငင္းလုိအပ္ခ်က္မ်ားကို ၿဖည္႔ဆည္းရန္အတြက္ သတင္းအခ်က္အလက္ရွာေဖြၿခင္း၊ နိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္း မ်ားနွင္႔ Network မ်ားရွာၿခင္း၊ ၿပင္ပမွ ရလာသည္႔ အရင္းအၿမစ္မ်ားကို စနစ္တက် သံုးတတ္ေအာင္ ပါ၀င္ကူညီ စီမံေပးၿခင္း စသည္တို႔ကို ၿပည္ပေရာက္ ၿမန္မာ Professional မ်ားက ၀ိုင္း၀န္းပံ႔ပိုးေပး လိုပါတယ္။ ရံဖန္ရံခါ အိမ္ၿပန္တဲ႔အခါေတြမွာ လည္း သင္႔ေတာ္ရာ Consumer Awareness Campaign မ်ား လုပ္ငန္းရွင္မ်ားနဲ႔ အစားအေသာက္ ကိုင္တြယ္သူမ်ား အတြက္ သင္႔ေတာ္ရာ သင္တန္းမ်ား ပို႔ခ်ေပးလိုပါသည္။ ထို႔ေႀကာင္႔ ယခုအလိုအပ္ဆံုးမွာ ၿပည္တြင္း၌ အေၿပာင္းအလဲ မ်ားကို လက္ရွိ ေဖၚေဆာင္ေနသူမ်ားနွင္႔ ခ်ိတ္ဆက္မိရန္အတြက္ Platform သို႔မဟုတ္ Channel တစ္ခု သို႔မဟုတ္ Coordination Body တစ္ခု တည္ေဆာက္ေပးေစလိုပါေႀကာင္း တင္ၿပအပ္ပါသည္။

Prepared by Saint Yi Htet

B.E. (Chemical); Dip in Food Technology (YTU)

Master in Public Administration (LKYSPP, NUS)